Popularne wady zastawki mitralnej – MR, MVP i MAD.

Aby zrozumieć czym są tajemniczo brzmiące skróty MR, MVP i MAD, należy najpierw zrozumieć czym jest zastawka mitralna.

Zastawka mitralna

Zastawka mitralna znajduje się między lewym przedsionkiem a lewą komorą serca. Działa jak brama, kontrolując przepływ krwi:

• Gdy serce się rozluźnia, zastawka mitralna otwiera się, umożliwiając przepływ bogatej w tlen krwi z lewego przedsionka (górnej komory) do lewej komory (dolnej komory).
• Gdy serce się kurczy, zastawka mitralna zamyka się, aby zapobiec cofaniu się krwi do przedsionka, zapewniając wypompowanie krwi przez aortę do reszty ciała.

Prawidłowe funkcjonowanie zastawki mitralnej ma kluczowe znaczenie dla skutecznego krążenia krwi.

MR

Niedomykalność zastawki mitralnej (ang. MR – Mitral Regurgitation) to stan, w którym zastawka mitralna serca nie zamyka się prawidłowo, co powoduje cofanie się krwi z lewej komory do lewego przedsionka podczas skurczu serca. W przypadku niedomykalności mitralnej, zastawka nie zamyka się całkowicie, co sprawia, że część krwi cofa się do przedsionka, zamiast płynąć dalej do ciała przez aortę. Są różne przyczyny niedomykalności zastawki mitralnej i różne stadia rozwoju.

Śladowa niedomykalność mitralna często występuje naturalnie i może być uznawana za normalny wariant funkcjonowania serca. W takim przypadku zastawka mitralna funkcjonuje prawidłowo, a małe ilości krwi, które cofają się do przedsionka, nie wpływają na wydolność serca ani na zdrowie pacjenta.

Większe etapy niedomykalności, mogą już wymagać leczenia.

UWAGA: Wypadanie płatka zastawki, to nie jest to samo co niedomykalność mitralna (ludzie często używają tych terminów zamiennie). O wypadaniu płatka (MVP) przeczytacie nieco niżej. Związek tych dwóch pojęć i pomyłki są spowodowane, tym, że niedomykalnośc mitralna może być spowodowana wypadaniem płatka, ale są też inne chorobowe przyczyny MR. Niektóre z nich to choroba reumatyczna serca, zapalenie wsierdzia, zawał, zwapnienie zastawki mitralnej itp. Wtedy zwykle mówimy o tych poważniejszych postaciach MR, niż MR fizjologiczna, której się nie leczy.

MAD

Rozwarstwienie pierścienia mitralnego (ang. MAD – Mitral Annular Disjunction) to stan, w którym część zastawki mitralnej serca zostaje oddzielona od mięśnia sercowego. Oddzielenie to następuje w strukturze przypominającej pierścień, która wspiera zastawkę, zwaną pierścieniem mitralnym.

Mówiąc prościej, MAD oznacza, że istnieje luka lub rozłączenie między pierścieniem podtrzymującym zastawkę a mięśniem sercowym, co może powodować nieprawidłowe ruchy zastawki. Stan ten jest często powiązany z wypadaniem płatka zastawki mitralnej (MVP), w którym zastawka nie zamyka się prawidłowo, umożliwiając przepływ krwi do tyłu, ale to nie jest ta sama choroba.

Co ciekawe, występowanie MAD wśród ludzi jest prawdopodobniej znacznie częstsze niż pierwotnie sądzono. Kardiolodzy badający to zagadnienie raportują, że jest to częste zjawisko w strukturalnie prawidłowych sercach, przy czym wykazano je aż u 96% pacjentów biorących udział w badaniu[1]. Występował on głównie w 80% przypadków zarówno po stronie przegrodowej, jak i bocznej tylnego płatka mitralnego. Czasami był słabo widoczny w obrazowaniu, co może zaniżać wykrywalność MAD w praktyce.

W badaniu [2] JACC: Cardiovascular Imaging, Zugwitz i wspólnicy przedstawili swoją pracę dotyczącą częstości występowania MAD i MVP w niewyselekcjonowanej populacji. Autorzy wykorzystali 2 607 uczestników (średni wiek: 61 lat), którzy przeszli standardowe obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego serca (CMR) w ramach badania UK Biobank11. MVP stwierdzono u 3% uczestników, najczęściej w płatku tylnym. Co ciekawe, stwierdzono, że MAD był wysoce rozpowszechniony i występował u 76% uczestników. Zdecydowana większość (98%) miała MAD w ścianie przedniej i dolnej, podczas gdy tylko 5% miało MAD w ścianie dolno-bocznej. Co więcej, MAD w ścianie dolnej i dolno-bocznej wiązał się z 2,3-krotnie wyższym prawdopodobieństwem wystąpienia MVP, w przeciwieństwie do MAD w ścianie przedniej i przednio-bocznej, które nie były związane z MVP. Autorzy więc postulują, ze nie samo MAD, ale dokładna lokalizacja MAD ma tutaj duże znaczenie.

MVP

Wypadanie płatka zastawki mitralnej (ang. MVP – mitral valve prolapse) to stan, w którym jeden lub oba płatki zastawki mitralnej wybrzuszają się w kierunku lewego przedsionka podczas skurczu serca. Zwykle zastawka mitralna powinna zamknąć się szczelnie, aby krew nie cofała się z komory do przedsionka, jednak w przypadku MVP płatki nie zamykają się prawidłowo.

Diagnostyka

Typowo, wszystkie 3 nieprawidłowości są obrazowane badaniem echo serca (3D TTE/TEE). Czasami lekarze posiłkują się również rezonansem magnetycznym serca, gdy zachodzą jakieś wątpliwości i potrzebne jest dokładniejsze obrazowanie.

Czy to groźne?

Chyba nie będę oryginalny, jeśli napiszę – to zależy. Wszystko w medycynie i chorobach zależy od czegoś innego. Wertując literaturę medyczną napotkałem się na tuziny różnych przypadków. Wszystko zależy od stopnia tych wad, jak również od wieku i innych chorób pacjenta.

Jeśli mamy małą niedomykalność zastawki (MR), czy niewielkie wypadanie płatka (MVP), albo niewielki bezobjawowy MAD – najprawdopodobniej nikt tego leczył nie będzie. Wskazana jest wtedy jedynie okresowa kontrola i obserwacja.

Gdy natomiast któraś z tych wad jest znaczna, stwarza zagrożenie zdrowia i powoduje istotne objawy, wtedy możliwa jest interwencja lekami, lub inwazyjna (chirurgiczna).

Jeśli założymy, że opisywane wady wymagają leczenia (są istotne), a powiedzmy, że pacjent leczenia nie podejmie, to zwykle możemy się spodziewać dwóch głownych ścieżek rozwoju choroby:

• pogorszenia funkcji pracy serca, uszkodzenia zastawek, w efekcie prowadzi to do uszkodzenia i niewydolności serca
• pojawienia się różnych arytmii, takich jak migotanie przedsionków i arytmie komorowe, w ostateczności NZK

Związek z arytmiami serca

Wedle autorów[3] Steven i Hani Douedi najczęstszą arytmią przy istotnej niedomykalności zastawki mitralnej jest migotanie przedsionków.
W artykule zatytułowany „Arytmiczne wypadanie płatka zastawki mitralnej”[4] autorzy koncentrują się na związku między wypadaniem płatka zastawki mitralnej (MVP) a występowaniem groźnych arytmii komorowych. Inne badanie [5]wykazało, że pomimo związku z większą częstością występowania klinicznych zdarzeń arytmicznych, takich jak częstoskurcz komorowy, badanie wykazało, że MAD nie koreluje ze zwiększoną śmiertelnością w ciągu pierwszych 10 lat po diagnozie. Kolejne badanie[6] wykazało, że MAD u pacjentów z MVP często wykazuje arytmogenne podłoże w pierścieniu mitralnym. Ablacja cewnikowa okazała się skuteczna w ograniczaniu epizodów arytmii i została uznana za bezpieczną i skuteczną interwencję u tych pacjentów.

Podsumowanie

Podsumowując przeanalizowane źródła mogę napisać:

• ważna jest dokładna ocena MR/MVP/MAD w badaniu echokardiograficznym
• sama obecność tych nieprawidłowości o niczym złym jeszcze nie przesądza, istotny jest ich stopień zaawansowania (od łagodnych, po ciężkie)
• w przypadku występowania arytmii komorowych, typu duża ilość pobudzeń komorowych złożonych, lub częstoskurczy VT, na pewno wskazana jest bardziej zaawansowana diagnostyka i wyeliminowanie złośliwego podłoża, szczególnie przy MVP/MAD
• warto być świadomym swojego ciała i informować na bieżąco lekarza o zmianach, kontrola i obserwacja są tu kluczowe

Bibliografia